Evrenin derinliklerinden gelen yeni bir keşif, astronomi dünyasında büyük yankı uyandırdı. Bu yaz tespit edilen olağanüstü güçlü bir gama ışını patlaması (GRB), bilim insanlarını şaşkınlığa uğrattı. Normalde bu tür patlamalar, bir yıldızın süpernova şeklinde ölmesiyle ortaya çıkar ve birkaç saniye içinde Güneş’in ömrü boyunca yayacağı enerji kadar enerji açığa çıkar. Ancak GRB 250702B olarak adlandırılan bu olay, şimdiye kadar gözlemlenen hiçbir gama patlamasına benzemiyor.
Patlama tam yedi saat sürdü. Bu, tipik GRB’lerin süresinin katbekat üzerinde. Dahası, patlama süresince birkaç kez tekrar ettiği gözlemlendi; oysa bu imkânsız kabul edilen bir durumdu. Çünkü bir GRB, bir yıldızın tamamen yok olmasıyla meydana gelir. Aynı kaynak nasıl birden fazla kez patlama yaratabilirdi?
Bilim insanları olaya dair birçok teori geliştirdi. Ancak yakın zamanda Monthly Notices of the Royal Astronomical Society dergisine sunulacak bir çalışma, bugüne kadar ortaya atılan en çarpıcı açıklamalardan birini getiriyor. Araştırmacılara göre bu kez kara delik yıldızı yutmadı; yıldız kara deliği yuttu.
Bu teoride, yakıtını tüketmiş ve genişlemeye başlamış dev bir yıldız, yörüngesindeki küçük kütleli bir kara deliği içine çekiyor. Kara delik yıldızın içine girdikten sonra, çekirdeğini parçalayıp onu içeriden yemeye başlıyor. Bu ölümcül süreç sırasında devasa miktarda enerji açığa çıkıyor ve dışarıya doğru jet adı verilen yüksek hızlı parçacık akışları fırlıyor. Bu akışlar, Dünya’dan gama ışını patlaması olarak gözlemleniyor.
Liverpool John Moores Üniversitesi’nden astrofizikçi Daniel Perley, bu durumu “Bir GRB benzeri olay ama zaman ölçeği açısından çok daha uzun süreli bir süreç” sözleriyle tanımlıyor. Bath Üniversitesi’nden Hendrik van Eerten ise bu yeni açıklamayı “Son derece ikna edici” bulduğunu belirtiyor.
Olay, NASA’nın Fermi Gama Işını Uzay Teleskobu tarafından 2 Temmuz’da tespit edildi. Üç farklı patlama şeklinde görülen sinyalin milyarlarca ışık yılı uzaklıktan geldiği belirlendi. Bu da, olayın yalnızca yakınlık etkisiyle güçlü göründüğü ihtimalini ortadan kaldırdı.
Alternatif açıklamalar da masada: kimi araştırmacılar bu patlamanın bir yıldızın kendi kütlesi altında çökmesinden, kimileri ise orta büyüklükte bir kara delikle yaşanan gelgit etkileşiminden kaynaklanabileceğini öne sürüyor. Ancak hiçbir senaryo, GRB 250702B’nin uzunluğu ve tekrarlayan yapısını tam olarak açıklayamıyor. Bilim insanları için bu olay, kelimenin tam anlamıyla, içlerinden kemiren bir gizem olmaya devam ediyor.