1977’de başlayan ve yarım yüzyılı geride bırakmak üzere olan bir yolculuk, bugün hâlâ insanlığın evrene uzattığı en uzun soluklu keşif adımlarından biri olarak tarihe kazınıyor. Voyager 1, Güneş Sistemi’nin sınırlarını aşarak yıldızlararası boşluğa ilerlerken, 2026’nın sonlarına doğru yeni bir kilometre taşına ulaşacak: Dünya’dan gönderilen bir radyo sinyalinin uzay aracına ulaşması tam 24 saat sürecek. Bu, insan yapımı bir aracın eriştiği en uzak noktalardan biri olarak bilim tarihine geçecek.
Einstein’ın ışık hızını evrenin nihai sınırı olarak tanımlayan teorisi, günlük yaşam bağlamında gerçeküstü görünse de, uzayın devasa ölçeklerinde zamanın nasıl uzadığını somut bir şekilde ortaya koyuyor. 299.388 km/s hızla yol alan ışık bile, milyarlarca kilometrelik mesafelerde yetersiz kalıyor. Bu gerçek, özellikle derin uzay görevlerinde iletişimdeki gecikmelerin ne kadar büyük zorluklar yarattığını net biçimde gösteriyor.
Bu durumun en bilinen örneklerinden biri, Apollo programlarıydı. Dünya ile Ay arasındaki yaklaşık 363 bin kilometrelik mesafe sebebiyle, astronotların iletileri karşı tarafa 1,3 saniyelik gecikmeyle ulaşıyor, yanıtların geri gelmesi toplamda 2,6 saniyeyi buluyordu. Mars görevlerinde bu gecikme yaklaşık 4 dakikaya, Jüpiter çevresinde 52 dakikaya, Plüton’da ise 6,8 saate kadar çıkıyor. Dolayısıyla derin uzayda görev yapan araçların yüksek otonomiye sahip olması zorunluluk haline geliyor; aksi hâlde iletişim gecikmeleri kritik operasyonların aksamasına yol açabilir.
1977’de fırlatılan Voyager 1, Jüpiter ve Satürn yakın geçişlerini tamamladıktan sonra Güneş Sistemi’nin dış katmanlarını geride bırakarak yıldızlararası uzaya yöneldi. Aşırı soğuk, yoğun radyasyon ve bilişsel sınırları zorlayan mesafeye rağmen neredeyse 50 yıldır çalışmayı sürdürüyor. Giderek azalan nükleer güç kaynağı nedeniyle bazı bilimsel ekipmanları kapatmak zorunda kalan aracın, mevcut tahminlere göre 2036’ya kadar işlevini sürdürebileceği öngörülüyor.
Güncel verilere göre Voyager 1, Dünya’dan yaklaşık 25,3 milyar kilometre uzaklıkta. Bu mesafe, bir mesajın uzay aracına ulaşmasının 23 saat 33 dakika sürdüğü anlamına geliyor. 2026 yılının 15 Kasım’ına yaklaşıldığında Voyager 1 yaklaşık 25,9 milyar kilometre uzaklığa erişerek “bir ışık günü” sınırını aşacak. Kardeşi Voyager 2 ise hâlen Dünya’dan yaklaşık 19,5 ışık saati mesafede.
Bunca uzaklığa rağmen her iki araçla iletişim, NASA’nın Deep Space Network altyapısı sayesinde hâlâ sürdürülebiliyor. Ancak 2026’nın sonlarına doğru Voyager 1’e gönderilen bir komutun ulaşması ve karşılık alınması iki günden uzun sürecek. Bu da mühendisler için her işlemi adeta ağır çekimde gerçekleşen bir operasyona dönüştürecek. Buna rağmen Voyager 1, insanlığın evrendeki izini taşıyan en uzak elçi olarak yolculuğunu sürdürmeye devam edecek.